آشنایی با آداب و مستحبات نیت نماز

مجموعه: اصول و فروع دین

آداب نیت نماز چیست

آداب و مستحبات نیت نماز چیست ؟

نیت قصد، اراده و انگیزه اختیاری انسان برای انجام عبادت یا کارها است. در روایات ارزش هر کار با توجه به «نیت» و انگیزه صاحب عمل تعیین می‌شود. در متون روایی نیت اصل و شالوده کارها معرفی شده و اعمال را ثمره آن می‌دانند. مسلمانان به داشتن نیت پاک و مخلصانه توصیه شده و نیت فاسد و ریایی را عامل از بین رفتن برکت و پیش‌آمدن بلا و گرفتاری دانسته‌اند.

بنا بر نظر فقها نیت همراه با قصد قربت در عبادات ضروری است و از ارکان نماز نیز محسوب می‌شود؛ ولی لازم نیست بر زبان آورده شود.

آداب نیت :

نماز دارای آدابی است که رعایتشان لازم و ضروری است.

قال الصادق (ع): ان الله يحشر الناس على نياتهم يوم القيامة.

امام صادق (ع) فرمودند : خداوند به روز قيامت مردم را بر نيت هايشان محشور مى كند.

نيت يعنى قصد انجام كار، و در آن نزديک شدن به خداى بزرگ و اطاعت از فرمان او معتبر است.

1 - نيت ركن عبادت است، اگر عملى بدون نيت انجام شود يا نيت غير خدايى داشته باشد، باطل است.

2 - انسان بايد نماز را به نيت قربت، يعنى براى انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد و لازم نيست نيت را از قلب خود بگذراند يا مثلاً به زبان بگويد كه چهار ركعت نماز ظهر مى خوانم ((قربة الى الله )).

3 - بايستى در همه چيز نيت داشته باشد، حتى برای خوابیدن و غذا خوردن.

رسول خدا (ص) فرمودند: هيچ گفتارى بدون عمل ارزش ندارد و هيچ گفتار و كردارى بدون نيت فايده اى ندارد و هيچ گفتار و كردار و نيتى بدون موافقت با سنت (روش رسول خدا) نتيجه بخش ‍ نيست )).

4 - خداوند در روز قيامت، مردم را بر نيت هايشان محشور مى كند.

5 - يكى از مهمات آداب نيت، كه از مهمات جميع عبادات است و از دستورات كليه شامله است، اخلاص است و حقيقت آن تصفيه نمودن عمل است از شائبه غير خدا.

مستحبات نیت نماز چیست

آداب و مستحبات نیت نماز :

1. نیت

1. معنای نیت و حکم آن: نیت در نماز واجب است و منظور از آن، قصد انجام نماز معین برای اطاعت از دستور خداوند است.

توجه :

نیت که در نماز واجب است همان قصد انجام نماز برای خداست و لازم نیست در دل خود یا به زبان مثلاً بگوید: چهار رکعت نماز ظهر می‌خوانم قربة الی الله.

انسان باید از اول تا آخر نماز به نیت خود باقی باشد، پس اگر در بین نماز به طوری غافل شود که اگر بپرسند چه می کنی، نداند چه بگوید، نمازش باطل است.

لازم است نمازگزار بداند که چه نمازی می‌خواند، بنابراین اگر در نماز ظهر یا در نماز عصر نیت کند که چهار رکعت نماز می خوانم و معین نکند، نماز ظهر است یا عصر، نماز او باطل است. و نیز کسی که مثلًا قضای نماز ظهر بر او واجب است، اگر در وقت نماز ظهر بخواهد آن نماز قضا یا نماز ظهر را بخواند، باید نمازی را که می خواند، در نیت معین کند.

انسان بايد فقط براى انجام امر خداوند عالم نماز بخواند. بنابراین اگر برای ریا یعنی تظاهر به دینداری و  براى نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است، خواه فقط براى مردم باشد، يا خدا و مردم هر دو را در نظر بگيرد.

اگر قسمتى از نماز را هم براى غير خدا به جا آورد نماز باطل است، چه آن قسمت واجب باشد مثل حمد و سوره، چه مستحب باشد مانند قنوت. بلکه اگر تمام نماز را براى خدا بجا آورد ولى براى نشان دادن به مردم در جاى مخصوصى مثل مسجد، يا در وقت مخصوصى مثل اول وقت، يا به طرز مخصوصى مثلا با جماعت بخاند، نمازش باطل است.

2. عدول از نیت:

مواردی که عدول واجب است :

الف) از نماز عصر به نماز ظهر، قبل از وقت مخصوص عصر در صورتی که در بین نماز متوجه شود که نماز ظهر را نخوانده است.

ب) از نماز عشا به نماز مغرب، قبل از وقت مخصوص عشا اگر در بین نماز عشا متوجه شود که نماز مغرب را نخوانده است و از محل عدول هم تجاوز نکرده باشد.

ج) اگر دو نماز قضایی که در ادای آنها ترتیب معتبر است (مثل نماز قضای ظهر و عصر) بر عهده‌ی او باشد و بر اثر فراموشی قبل از ادای نماز اول به خواندن نماز دوم مشغول شود.

مواردی که عدول مستحب است :

الف) از نماز ادا به نماز قضای واجب، در صورتی که بر اثر آن وقت فضیلت ادا فوت نشود.

ب) از نماز واجب به مستحب برای درک ثواب نماز جماعت.

ج) از نماز واجب به نافله در ظهر روز جمعه برای کسی که قرائت سوره ی جمعه را فراموش کرده و به جای آن سوره ی دیگری را خوانده و به نصف رسیده و یا از آن گذشته است. مستحب است این شخص، از نماز واجب به نافله عدول کند تا بتواند نماز فریضه را با سوره ی جمعه به جا آورد.           

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته