صفر تا صد واردات کالا از چین به ایران – راهنمای کامل

مجموعه: اطلاعات مشاغل

واردات از چین بزرگ‌ترین منبع تأمین کالاهای مصرفی و صنعتی ایران است

واردات کالا از چین به ایران: راهنمای جامع و کاربردی

واردات کالا از چین به ایران یکی از مهم‌ترین مسیرهای تجاری کشور محسوب می‌شود. چین به دلیل تولید انبوه، تنوع بالای محصولات، قیمت رقابتی و زنجیره تأمین قوی، شریک اصلی تجاری ایران در حوزه واردات است. این رابطه تجاری، سال‌هاست که بخش قابل توجهی از نیازهای صنعتی، مصرفی و زیرساختی ایران را تأمین می‌کند. در این مقاله، به صورت جامع و بدون تمرکز بر جزئیات موقتی مانند نرخ‌ها یا قوانین خاص یک سال، به بررسی فرآیند، مراحل، چالش‌ها، فرصت‌ها و نکات کلیدی واردات از چین می‌پردازیم.

ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت، اولین گام رسمی واردات از چین است

چرا چین مقصد اصلی واردات ایران است؟

چین بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان در حوزه‌های الکترونیک، نساجی، ماشین‌آلات، مواد اولیه و کالاهای مصرفی است. عواملی مانند نیروی کار ارزان، زیرساخت‌های پیشرفته، سیاست‌های صادراتی تشویقی و تنوع بی‌نظیر محصولات، این کشور را به گزینه‌ای ایده‌آل برای واردکنندگان ایرانی تبدیل کرده است. از سوی دیگر، تقاضای پایدار بازار ایران برای کالاهایی که تولید داخلی آن‌ها محدود، گران یا فاقد کیفیت رقابتی است، باعث شده واردات از چین نه تنها اقتصادی، بلکه استراتژیک باشد.

مراحل اصلی واردات کالا از چین به ایران

فرآیند واردات از چین یک زنجیره منظم و چندمرحله‌ای است که نیازمند دقت، برنامه‌ریزی و هماهنگی است. در ادامه، مراحل کلیدی آن به ترتیب آورده شده است:

1. تحلیل بازار و انتخاب کالا

اولین و مهم‌ترین گام، شناخت نیاز بازار ایران است. واردکننده باید کالایی را انتخاب کند که:

تقاضای واقعی و پایدار داشته باشد.

تولید داخلی آن محدود یا غیراقتصادی باشد.

با قوانین گمرکی و استانداردهای ایران سازگار باشد.

حاشیه سود مناسبی پس از کسر هزینه‌های حمل، گمرک و توزیع داشته باشد.

کالاهایی مانند لوازم الکترونیکی مصرفی، قطعات صنعتی، پوشاک، لوازم خانگی کوچک و مواد اولیه تولیدی معمولاً در این دسته قرار می‌گیرند.

2. منبع‌یابی (سورسینگ) و انتخاب تأمین‌کننده

یافتن تأمین‌کننده معتبر، قلب تپنده موفقیت در واردات از چین است. راه‌های اصلی:

پلتفرم‌های B2B: مانند Alibaba، Made-in-China و Global Sources.

نمایشگاه‌های تجاری: مانند نمایشگاه کانتون در گوانجو.

شرکت‌های بازرگانی یا شعب محلی در چین.

تأمین‌کنندگان به سه دسته تقسیم می‌شوند:

کارخانه‌ها: مناسب سفارشات عمده، قیمت پایین‌تر.

شرکت‌های بازرگانی: انعطاف‌پذیر، حداقل سفارش کمتر.

واسطه‌ها: ریسک بالاتر، اما دسترسی آسان‌تر.

3. مذاکره، دریافت نمونه و عقد قرارداد

پس از انتخاب تأمین‌کننده:

مذاکره بر سر قیمت، کیفیت، زمان تولید و شرایط پرداخت انجام می‌شود.

دریافت نمونه کالا قبل از سفارش عمده ضروری است.

قرارداد باید شامل مشخصات فنی، استانداردهای کیفی، زمان تحویل، شرایط پرداخت و جریمه تأخیر باشد.

4. ثبت سفارش و اخذ مجوزها

در ایران، واردات نیازمند ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت (NTWS) است. مراحل:

• ایجاد پروفایل واردکننده.

• ثبت اطلاعات کالا، تأمین‌کننده و ارزش تقریبی.

• اخذ تأییدیه از وزارت صمت (در صورت نیاز).

• دریافت کد تخصیص ارز (از سامانه نیما یا منابع بانکی).

برخی کالاها نیاز به مجوزهای خاص دارند:

• سازمان غذا و دارو: برای مواد غذایی، آرایشی، تجهیزات پزشکی.

• سازمان استاندارد: برای لوازم برقی، اسباب‌بازی، قطعات صنعتی.

واردات از چین بدون کارت بازرگانی، از طریق شرکت‌های معتبر امکان‌پذیر است

5. پرداخت بین‌المللی

پرداخت به تأمین‌کننده معمولاً به یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:

• حواله یوان (از طریق بانک‌های چینی).

• اعتبار اسنادی (LC).

• پرداخت از طریق صرافی‌های معتبر.

انتخاب روش پرداخت باید با توجه به ریسک، هزینه و اعتماد به تأمین‌کننده باشد.

6. تولید، بسته‌بندی و بازرسی

پس از پرداخت:

• کالا تولید می‌شود.

• بسته‌بندی استاندارد (مناسب حمل دریایی یا هوایی) انجام می‌گیرد.

• بازرسی پیش از حمل (Pre-Shipment Inspection) توسط شرکت‌های ثالث توصیه می‌شود تا از تطابق کالا با نمونه اطمینان حاصل شود.

7. حمل و نقل بین‌المللی

دو روش اصلی: 

• حمل دریایی: ارزان‌تر، مناسب کالاهای حجیم، زمان‌بر (از بنادر شانگهای، نینگبو یا شنژن به بندرعباس یا بوشهر).

• حمل هوایی: سریع‌تر، مناسب کالاهای سبک و با ارزش بالا (از فرودگاه‌های پکن، گوانجو یا شانگهای به امام خمینی).

• روش‌های ترکیبی (دریایی + زمینی) نیز برای برخی مسیرها استفاده می‌شود.

8. ترخیص گمرکی در ایران

مرحله حساس و پیچیده:

• ارائه مدارک: فاکتور تجاری، بارنامه، گواهی مبدأ، پکینگ لیست، بیمه‌نامه.

• اظهار کالا در سامانه EPL گمرک.

• پرداخت حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض.

• بازرسی فیزیکی (در صورت نیاز).

• دریافت پروانه گمرکی و خروج کالا.

هرگونه مغایرت در مدارک یا کالا می‌تواند منجر به توقیف، جریمه یا مرجوع شدن محموله شود.

9. توزیع و فروش

پس از ترخیص:

• کالا به انبار منتقل می‌شود.

• توزیع در بازار داخلی یا فروش آنلاین آغاز می‌شود.

حمل دریایی، اقتصادی‌ترین روش برای واردات از چین در حجم بالا محسوب می‌شود

چالش‌های واردات از چین

علی‌رغم مزایا، این مسیر با موانعی همراه است:

• نوسانات ارزی: تأثیر مستقیم بر هزینه نهایی.

• تأخیر در حمل: به‌ویژه در حمل دریایی به دلیل ترافیک بنادر یا شرایط جوی.

• مشکلات کیفی: تفاوت بین نمونه و محموله اصلی.

• پیچیدگی‌های گمرکی: تغییرات قوانین، نیاز به مجوز، ارزش‌گذاری نادرست.

• کلاهبرداری: تأمین‌کنندگان غیرمعتبر یا واسطه‌های نامطمئن.

• هزینه‌های پنهان: انبارداری، بیمه، جابه‌جایی داخلی.

راهکارهای کاهش ریسک و افزایش سودآوری

• همکاری با ترخیص‌کار حرفه‌ای و مشاوران گمرکی.

• استفاده از بیمه حمل بین‌المللی برای پوشش خسارت.

• بازرسی در مبدأ (چین) قبل از حمل.

• خرید از تأمین‌کنندگان با گواهی‌های بین‌المللی (ISO، CE).

• شروع با سفارشات کوچک برای تست بازار و تأمین‌کننده.

• استفاده از قراردادهای دقیق و حقوقی.

فرصت‌های واردات از چین

• دسترسی به کالاهایی که در ایران تولید نمی‌شوند یا گران هستند.

• امکان وارد کردن مواد اولیه ارزان برای صنایع داخلی.

• تنوع بالای محصولات برای پوشش نیازهای مختلف بازار.

• تقویت زنجیره تأمین صنایع خودرو، الکترونیک، نساجی و ساختمان.

• فرصت صادرات مجدد به کشورهای همسایه (عراق، افغانستان، آسیای مرکزی).

نکات طلایی برای واردکنندگان تازه‌کار

• از کالاهای ساده و پرتقاضا شروع کنید (مانند لوازم جانبی موبایل یا پوشاک).

• قبل از سفارش عمده، حتماً نمونه تست کنید.

• با قوانین گمرکی و استانداردهای ایران کاملاً آشنا شوید.

• از تجربه واردکنندگان موفق یا مشاوران تخصصی استفاده کنید.

• صبور باشید؛ اولین واردات معمولاً آموزشی است.

واردات از چین با برنامه‌ریزی دقیق، سودآوری پایدار به همراه دارد

سوالات متداول

1. آیا می‌توان بدون سفر به چین، کالا خریداری و وارد کرد؟

بله. تمام مراحل (انتخاب تأمین‌کننده، مذاکره، بازرسی، حمل و ترخیص) از راه دور و با کمک پلتفرم‌های آنلاین، شرکت‌های بازرگانی یا شعب محلی در چین قابل انجام است.

2. آیا افراد حقیقی هم می‌توانند واردات کنند؟

بله، اما معمولاً از طریق کارت بازرگانی شرکت‌های معتبر یا ثبت سفارش به نام شخص حقوقی انجام می‌شود. افراد حقیقی مستقیماً نمی‌توانند کارت بازرگانی داشته باشند، مگر در موارد خاص و محدود.

3. چه کالاهایی از چین ممنوعه هستند؟

کالاهایی مانند مشروبات الکلی، مواد مخدر، سلاح، برخی مواد شیمیایی خطرناک، کالاهای لوکس غیرضروری (در دوره‌های تحریم ارزی)، و محصولاتی که با قوانین شرعی یا استانداردهای اجباری ایران مغایرت دارند.

۴. آیا واردات کالاهای دست‌دوم (کارکرده) مجاز است؟

در موارد خاص (مثل ماشین‌آلات صنعتی با مجوز وزارت صمت) بله، اما کالاهای مصرفی دست‌دوم (مانند لباس، موبایل) معمولاً ممنوع یا بسیار محدود هستند.

5. آیا می‌توان کالا را بدون گمرک ایران وارد کرد؟

بله، با تحویل در امارات (دبی) یا ترکیه و سپس حمل شخصی یا زمینی به ایران (روش ترانزیت یا خرید مسافری در حجم محدود). اما برای حجم تجاری، گمرک ایران اجباری است.

6. آیا نمونه کالا قبل از خرید عمده الزامی است؟

نه الزامی، اما شدیداً توصیه می‌شود. تفاوت کیفیت بین نمونه و محموله اصلی یکی از شایع‌ترین مشکلات واردکنندگان است.

7. آیا برای همه کالاها نیاز به مجوز استاندارد است؟

خیر. فقط کالاهایی که در لیست اجباری سازمان استاندارد هستند (لوازم برقی، اسباب‌بازی، تجهیزات پزشکی، مواد غذایی) نیاز به گواهی استاندارد دارند.

8. مدت زمان ترخیص گمرکی در ایران چقدر است؟

با مدارک کامل و بدون مشکل ارزش‌گذاری: ۳ تا ۷ روز کاری. در صورت نیاز به بازرسی یا مجوز اضافی، تا چند هفته ممکن است طول بکشد.

نتیجه‌گیری

واردات کالا از چین به ایران، مسیری پرسود اما پرچالش است که با برنامه‌ریزی دقیق، انتخاب هوشمندانه کالا و تأمین‌کننده، و مدیریت صحیح مراحل گمرکی و لجستیک، می‌تواند به موفقیت پایدار منجر شود. این فرآیند نه تنها نیازهای بازار داخلی را تأمین می‌کند، بلکه فرصتی برای رشد کسب‌وکارها، کاهش هزینه‌های تولید و تقویت اقتصاد کشور است.

موفقیت در این حوزه نیازمند دانش، دقت و انعطاف‌پذیری است. هرچه تجربه بیشتر شود، ریسک کاهش و سودآوری افزایش می‌یابد. واردکنندگان هوشمند، چین را نه تنها به عنوان یک تأمین‌کننده، بلکه به عنوان یک شریک استراتژیک بلندمدت می‌بینند. 

گردآوری:بخش دانش کسب و کار بیتوته