معرفی انواع شیرینی ایرانی: سفری شیرین در تاریخ و فرهنگ

مجموعه: آموزش شیرینی پزی

معرفی انواع شیرینی ایرانی: سفری شیرین در تاریخ و فرهنگ

آشنایی و معرفی پرطرفدارترین شیرینی های ایرانی

ایران، سرزمینی با تاریخ و فرهنگ غنی، همواره به تنوع و ظرافت در خوراکی هایش مشهور بوده است. در میان این تنوع، شیرینی های ایرانی جایگاهی ویژه دارند و با طعم ها و عطرهای بی نظیرشان، کام هر چشنده ای را شیرین می کنند. از شیرینی های سنتی و اصیل گرفته تا شیرینی های مدرن و امروزی، دنیای شیرینی های ایرانی گویی پایانی ندارد.

انواع شیرینی های ایرانی :

تعداد شیرینی های ایرانی بسیار زیاد است. در این مقاله، به سفری در دنیای رنگارنگ شیرینی های ایرانی می رویم و با تعدادی از انواع مختلف آن ها آشنا می شویم:

شیرینی لطیفه (Latifah sweets):

شیرینی لطیفه جز خوشمزه ترین شیرینی های تر ایرانی است. دو لایه شیرینی نرم و پف کرده با تزیین پودر قند ، لایه ای از خامه سفید بین دو شیرینی نرم وجود دارد. شیرینی لطیفه متعلق به بخش خاصی از ایران نیست و در همه شیرینی فروشی ها و قنادی های ایران یافت می شود. شیرینی لطیفه مخصوص به شهر خاصی نیست و در میان انواع شیرینی های تر قرار می گیرد. (طرز تهیه شیرینی لطیفه)

شیرینی لطیفه از شیرینی های پر طرفدار ایرانی است

نان خامه ای :

می توان با اطمینان گفت که شیرینی خامه ای، از جمله محبوب ترین شیرینی های تر در سراسر جهان است. طرفداران این شیرینی بی شمارند و آن را با نام نان خامه ای نیز می شناسند. این شیرینی، جزو محبوب ترین و پرفروش ترین انواع شیرینی های تر است. شیرینی خامه ای معمولاً گرد است و شباهت زیادی به نارنجک دارد. به همین دلیل نیز به آن شیرینی نارنجکی می گویند. در این نوع شیرینی، خامه به صورت تزریقی درون آن قرار می گیرد و به دلیل حجم زیاد خامه، بسیار دلپذیر است.

برای تهیه نان خامه ای از آرد، شکر، تخم مرغ، شیر و وانیل استفاده می شود که این مواد اولیه عمده انواع شیرینی های تر محسوب می شوند. البته در حال حاضر، در تهیه این نوع شیرینی، کمتر از شکر و روغن های سبک استفاده می شود، که باعث می شود نان خامه ای رژیمی نیز در میان طرفداران آن محبوبیت بیشتری پیدا کند. (طرز تهیه نان خامه ای)

شیرینی رولت :

شیرینی رولت نیز یکی دیگر از شیرینی های بسیار محبوب و لذیذ در بین شیرینی های تر است. این شیرینی سوئیسی است و از ترکیب خامه و کیک اسفنجی تهیه می شود. کیک رولت، کیکی نازک است که با استفاده از خامه، مربا و تکه های میوه تازه یا کرم روی آن، تهیه می شود. سپس این لایه کیک را پیچیده و رولت آماده می شود. در برخی موارد، سطح خارجی رولت را با خامه و شکلات پوشانده و پس از پر کردن سطح کیک و رول شدن آن، به قطعات کوچک تقسیم می کنند. استفاده از یک نوع کرم کره هم باعث افزایش دوام و ماندگاری این شیرینی می شود. (طرز تهیه رولت)

شیرینی زبان :

شیرینی زبان نیز یکی از انواع شیرینی های خشک ایرانی است که بسیار محبوب است. زمانی که ایرانی ها به خانه یکدیگر سفر می کنند، معمولاً یک جعبه شیرینی زبان به عنوان هدیه می آورند، که این کار نشانه ای از سپاسگزاری و تشکر از میزبانی است. (طرز تهیه شیرینی زبان)

شیرینی نخودچی :

یک شیرینی خشک پرطرفدار ایرانی، شیرینی نخودچی یا کلوچه نخود نام دارد که اصالتا قزوینی بوده؛ اما در تمام شهر های ایران می توانید حضور پررنگ آن را مشاهده کنید. شیرینی نخودچی حتی در شهر شیراز نیز به صورت کاملا سنتی در زمان عید نوروز توسط کدبانو های ایرانی تهیه می شده است. یک شیرینی کوچک که ماده اصلی آن آرد نخودچی است و هرچه اندازه این شیرینی کوچک تر باشد، سرو کردن آن راحت تر خواهد بود. یکی از دلایل پرطرفدار بودن شیرینی نخودچی در عید نوروز، کوچک بودن آن است.

کیفیت آرد نخودچی که در این شیرینی استفاده می شود در طعم نهایی کلوچه نخود یا شیرینی نخودچی تأثیر به سزایی دارد. همچنین پودر قندی که در این شیرینی استفاده شده، جایگزین شکر است و سبب سبک شدن شیرینی نخودچی می شود. (طرز تهیه شیرینی نخودچی)

شیرینی مشهدی یا مربایی :

شیرینی مشهدی را با نام مربایی نیز می شناسند. آن را در اکثر مراسمات (مراسمات غم و شادی) مصرف می کنند. در این مدل از شیرینی که اصلیت آن به مشهد برمی گردد از یک لایه مربا یا مارمالاد در ببین دو لایه شیرینی خشک استفاده می شود. این شیرینی در عید نوروز سرو می شوند و در فصل بهار بیشتر مورد استقبال قرار می گیرند. انواع مربا که در وسط شیرینی ها ریخته می شوند، آن ها را به طرز باورنکردنی خوشمزه و زیبا می کند.

اگر می خواهید شیرینی هایی با ماندگاری بالا و در عین حال خوشمزه تهیه کنید، شیرینی های مربایی می توانند بهترین گزینه باشند. این شیرینی ها در اشکال مختلف تهیه می شوند و مربای وسط آن ها ممکن است آلبالو یا هویج باشد.

در ترکیه به این شیرینی مارمالاد قرابیه می گویند. این شیرینی از اتریش و شهر لینز وارد کشورمان شده و در آنجا به آن چشم لینز می گویند. احتمالاً به این دلیل نامیده می شود که در وسط سوراخی مانند چشم دارد. این شیرینی یک از شیرینی های پرطرفدار ایرانی است.(طرز تهیه شیرینی مربایی یا شیرینی مشهدی)

شیرینی نان قندی یا بهشتی قزوین :

شیرینی بهشتی، یکی از شیرینی های محبوب در مجالس رسمی و در سفره هفت سین و در عید نوروز است. این شیرینی با طعم ها و رنگ های متنوعی مانند زعفرانی، شکلاتی و وانیلی تهیه می شود. طرز تهیه این شیرینی بسیار حساس است و حتی کوچکترین تغییری در مواد اولیه و زمان پخت آن می تواند بر کیفیت آن تأثیر بگذارد. شیرینی بهشتی شباهت زیادی به شیرینی سوئدی و شیرینی قندی دارد. (طرز تهیه نان قندی یا بهشتی قزوین)

شیرینی نارگیلی :

شیرینی نارگیلی نیز یکی از انتخاب های محبوب برای پذیرایی های عید است. این شیرینی خوشمزه و مجلسی شباهت زیادی به شیرینی گردویی دارد و از موادی مانند پودر نارگیل، سفیده تخم مرغ و شکر تهیه می شود. (طرز تهیه شیرینی نارگیل)

شیرینی میکادو :

شیرینی میکادو جز شیرینی هایی هست که بدون فر و خیلی راحت می توانید در دو طعم وانیلی و شکلاتی تهیه کنید و می توانید از آن برای پذیرایی از مهمانانتان استفاده کنید. (طرز تهیه شیرینی میکادو)

شیرینی بادامی (کوکیز بادامی) :

شیرینی بادامی یک مدل شیرینی خشک صاف، مسطح و شیرین است؛ این شیرینی انواع متنوعی دارد و به عنوان شیرینی عید بسیار مناسب است. نوع ساده آن وانیلی است اما با اضافه کردن شکلات یا انواع مختلف خشکبار و آجیل، شیرینی های متنوعی درست می شود. گاهی بین دو شیرینی را با کرم، مربا یا شکلات پر می کنند! همچنین با اضافه کردن نارگیل، کاکائو یا بادام می توان شیرینی نارگیلی یا بادامی یا شکلاتی درست کرد. شیرینی بادامی را می توانید همراه با شیر، چای یا قهوه میل کنید.

شیرینی بادامی یکی از شیرینی های ایرانی است

شیرینی کشمشی :

شیرینی کشمشی جزو شیرینی های پرطرفدار و همه پسند سنتی ایرانی است؛ این شیرینی در ایام عید نوروز و سایر جشن های مناسبتی طرفداران زیادی دارد. طرز تهیه شیرینی کشمشی بسیار آسان است و مواد اولیه قابل دسترسی دارد و وقتی آن را با مواد اولیه مرغوب و در خانه تهیه کنید، می توانید میزان کشمش و تردی آن را بنا به سلیقه خود تنظیم کنید و در نهایت از نتیجه کار لذت ببرید. (طرز تهیه شیرینی کشمشی)

قرابیه شیرینی گرانقیمت تبریز :

قرابیه سلطان شیرینی های محلی تبریز است. این شیرینی شباهت زیادی به شیرینی نارگیلی دارد، اما قیمت آن چند برابر است. دلیل گرانقیمتی قرابیه این است که در تهیه آن از بادام و پسته استفاده می شود. ابتدا بادام را چرخ کرده و سپس با شکر، وانیل و سفیده آمیزش می دهند. پس از پخت، روی شیرینی پسته و بادام بریزید. به همین دلیل، قرابیه یکی از گرانترین شیرینی های محلی ایران است.

قرابیه در کشورهای دیگر نیز تهیه می شود، اما اصالتاً متعلق به ایران است. در قرن هفتم، زمانی که استفاده از شکر در جهان رایج شد، ایرانیان با استفاده از مواد مختلف، قرابیه را تهیه می کردند. (طرز تهیه شیرینی قرابیه)

پادرازی قزوین از شیرینی های سنتی ایران :

شهر قزوین به عنوان مهد شیرینی های سنتی ایران شناخته می شود. یکی از شیرینی های محبوب و اصیل قزوین، شیرینی پادرازی است. این شیرینی همانند بسیاری از شیرینی های معروف این استان، از شیرینی های پرطرفدار است که معمولاً همراه چای سرو می شود و به خصوص در جشن نوروز تهیه می شود. شیرینی پادرازی در سه رنگ و طعم مختلف در دسترس است. برای تهیه این شیرینی از موادی مانند پودر قند، روغن صاف قنادی، تخم مرغ، آرد گندم، آرد برنج، آرد نخودچی، شیر، پودر زنجبیل، وانیل، زعفران و کنجد استفاده می شود. شیرینی پادرازی همچنین در مشهد و به خصوص در جشن نوروز نیز پخته می شود. علاوه بر این، شیرینی های دیگری مانند شیرینی اتابکی، نان نازک، باقلوا سه رنگ و نان چرخی نیز از شیرینی های متنوع قزوین هستند. (طرز تهیه شیرینی پادرازی)

نان چایی قزوین :

نان چایی قزوین نیز یکی از تولیدات برجسته قزوین در زمینه شیرینی های سنتی است. از گذشته تا به امروز، قزوین به عنوان یک شهر پیشرو در تهیه انواع شیرینی های سنتی معتبر بوده است. بانوان قزوینی از زمان های قدیم با تهیه شیرینی های متنوع به شیوه های سنتی خود، این رسم را حفظ کرده اند. اگر شیرینی های خشک را دوست دارید، نان چایی قزوین یک انتخاب جذاب برای شما خواهد بود. این شیرینی، شیرینی نان تردی است که طعمی ملایم و دلپذیر دارد. مردم قزوین در ماه رمضان و در ایام نوروز با نان چایی رو به رو می شوند. نان چایی می تواند جزو خوشمزه ترین شیرینی های ایرانی محسوب شود. در صورت سفر به قزوین، توصیه می شود این شیرینی جذاب را در فهرست سوغاتی های خود قرار دهید. (طرز تهیه شیرینی نان چای)

نان چایی از شیرینی های محلی قزوین است

شیرینی بهشتی (کُرکی) :

احتمالا شیرینی بهشتی جاهای زیادی به چشمتان خورده است اما شاید برایتان جالب باشد که یکی دیگر از اسم های این شیرینی، کُرکی است! دلیل گذاشتن این اسم این است که اگر به آن دست بزنید، مثل کرک به دستتان می چسبد اما داخل دهان خیلی سریع آب می شود. (طرز تهیه شیرینی کرکی یا شیرینی بهشتی)

نان برنجی کرمانشاه :

نان برنجی سوغات اصلی کرمانشاه است. این شیرینی برای اولین بار به دلیل سفرهایی که افراد شیعه به کربلا داشتن پخته شد. این افراد نیازمند یک آذوقه برای ادامه مسیر خود بودند که در عین انرژی بالا، سبک و قابل حمل باشد. نان برنجی با استفاده از آرد برنج در کرمانشاه پخته می شود و از آن زمان به عنوان سوغات این منطقه در نظر گرفته شد. طرز تهیه نان برنجی با استفاده از روغن مایع یا با استفاده از فر امکان پذیر است. (طرز تهیه نان برنجی کرمانشاه)

گز اصفهان :

گز اصفهان یکی از قدیمی ترین شیرینی های ایرانی است که قدمت آن به دوران صفویه نسبت باز می گردد. این شیرینی از سفیده تخم مرغ، گلوکز مایع، عسل و پسته تهیه می شود. گز اصفهان به عنوان معروف ترین شیرینی ایرانی در خارج از ایران شناخته می شود. امروزه در برخی مکان ها برای تهیه گز از شکر به جای عسل استفاده می شود زیرا از نظر قیمت ارزان تر است. (طرز تهیه گز اصفهان)

شیرینی لوز یزدی :

این شیرینی در دو شکل پنج لوز و چهار لوز وجود دارد که بسیاری از مردم را عاشق و شیفته ی خود کرده است. لوزها در انواع مختلفی مانند لوز نارگیل، لوز زعفرانی، لوز پسته، لوز بادام و لوز باقلوا تولید می شوند و هر کدام طرفداران دوآتشه خود را دارند.

باقلوا و قطاب یزدی :

باقلوای یزدی، یکی از شیرینی های مخصوصی است که با پودر پسته، بادام یا خرده های شیرینی درست می شود. این مدل از شیرینی، به صورت لوزی های کوچکی درست شده و در کنار هم قرار می گیرند. باقلوا یزدی به حدی معروف است که اغلب مردم آن را به عنوان سوغات یزد استفاده می کنند. طعم باقلوا بسیار شیرین است و یک انتخاب مناسب در کنار قهوه یا چای خواهد بود.

باقلوا و قطاب یزدی نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان طرفداران زیادی دارد. ترکیبات باقلوا آرد، شکر، زرده تخم مرغ و شیر است که با اضافه کردن گلاب بی نظیر ایرانی، هل، بکینگ پودر، روغن، هل، مغز بادام و پسته تولید می شود. مردم یزد در ابتدا خمیر اولیه برای پخت این شیرینی را آماده می کنند که آن را «لواش باقلوا» می نامند و بعد آن را آماده می کنند.

از طرفی قطاب که در فرهنگ مردم یزد همیشه باقلوا را همراهی کرده است، به نوعی خواهرخوانده باقلوا محسوب می شود. قطاب با ظاهری ترد و محتویات لطیف، با تزئین پودر قند توانسته است در گروه بهترین شیرینی های ایرانی قرار بگیرد. به شما پیشنهاد می کنیم اگر مسافر یزد هستید، خرید باقلوا و قطاب تازه این شهر را فراموش نکنید. (طرز تهیه قطاب و طرز تهیه باقلوا)

باقلواو قطاب از شیرینی های پرطرفدار یزدی می باشد

حاجی بادام، مقوی و پرانرژی :

حاجی بادام، یک شیرینی پرانرژی و مقوی است که در ایران معروف و خوشمزه است. این شیرینی از ترکیب آرد نخودچی، بادام، زرده تخم مرغ، پودر قند، هل و جوز هندی تهیه می شود. اندازه آن کوچک است و می تواند جایگزین مناسبی برای قند در هنگام نوشیدن چای باشد. (طرز تهیه شیرینی حاجی بادامی)

شیرینی های سنتی ایران | آب دندون مازندران :

شیرینی آب دندون مازندران، یک شیرینی بسیار ترد و خوشمزه است که محل تولید آن استان مازندران و شهر آمل است. این شیرینی به محض قرار گرفتن در دهان آب می شود و به همین دلیل به آن نام "آب دندون" داده شده است. شیرینی آب دندون را هر زمان که مراسم شادی در راه باشه می پزند مثل عید نوروز یا عروسی و یا مواقعی که کسی به سفر زیارتی رفته باشد. از دیگر شیرینی های معروف مازندران می توان به آغزنون، برنجک، پشت زیک (سوهان کنجدی)، پیس گندله، رشته برشته، قماق و نان کوهی اشاره کرد. (طرز تهیه شیرینی آب دندون)

پشت زیک مازندران (سوهان کنجدی) :

از معروف ترین شیرینی های سنتی ایرانی است که در مازندران تولید می شود. برای تولید این شیرینی خوشمزه ابتدا عسل یا شکر را با کره روی حرارت گرم کرده تا حالت کشسانی پیدا کند سپس کنجد را به آن اضافه کرده و در ظرفی پهن می کنند بعد از کمی خنک شدن آن را برش داده و استفاده می کنند. پشت زیک شیرینی سنتی مازندران است و در جشن های نوروز استفاده می شود. (طرز تهیه پشت زیک یا سوهان کنجدی)

شیرینی لندو، سوغات سیستان و بلوچستان :

شیرینی لندو با استفاده از خرما و گندم تهیه می شود. مردم سیستان و بلوچستان و زابل این شیرینی را به عنوان میان وعده مصرف می کنند. اما برای گردشگران، لندو یک نوع شیرینی محلی خوشمزه است. روش تهیه این شیرینی بسیار آسان است؛ گندم را برشته کرده و با خرما مخلوط می کنند. برخی افراد به آن هم کنجد اضافه می کنند.

لندو یکی از شیرینی های سنتی است که در زابل ریشه دارد و قدمت زیادی دارد. افسانه هایی نیز درباره آن روایت شده است. می گویند حتی اسکندر مقدونی نیز به لندو علاقه داشته است. خرما به لندو طعم و طبع گرمی می بخشد و برای مصرف در فصل زمستان بسیار مناسب است.

کلمپه شیرینی ایرانی با عطر و طعم خاص :

کلمپه یک نوع شیرینی ایرانی با پیشینه ای طولانی است. این شیرینی عطر و طعم خاص دارد. این شیرینی سنتی بافتی نرم و لطیف دارد و بسیار خوشمزه و جذاب است. از خرما، تخم مرغ و آرد، کلمپه تهیه می شود. این شیرینی دارای دو لایه خمیر و مواد میانی است و مغز کلمپه از خرما و انواع مغزها تهیه می شود. کلمپه انواع مختلفی مانند کنجدی، پسته ای، گردویی و شکلاتی دارد. این شیرینی با عطر و طعم منحصر به فرد خود، محبوبیت زیادی در بین مردم دارد. (طرز تهیه شیرینی کلمپه)

نکاتی در مورد شیرینی های ایرانی :

• شیرینی های ایرانی در اکثر مواقع با مواد اولیه ای مانند آرد، شکر، تخم مرغ، روغن، زعفران، هل و مغزهای مختلف تهیه می شوند.

• تنوع شیرینی های ایرانی بسیار زیاد است و هر سلیقه ای می تواند شیرینی مورد علاقه خود را پیدا کند.

• شیرینی های ایرانی در مناسبت های مختلف مانند عید نوروز، شب یلدا و جشن های تولد سرو می شوند.

• بسیاری از شیرینی های ایرانی به عنوان سوغات از شهرها و استان های مختلف ایران به سایر نقاط کشور و حتی خارج از کشور فرستاده می شوند.

در آخر :

در پایان، اگر به دنبال تجربه طعم های جدید و دلنشین هستید، شیرینی های ایرانی را امتحان کنید. تنوع و ظرافت این شیرینی ها، شما را شگفت زده خواهد کرد. سفری در دنیای شیرینی های ایرانی، سفری پر از طعم های دلنشین، رنگ های جذاب و عطرهای فریبنده است. تنوع و ظرافت این شیرینی ها، گواهی بر خلاقیت و ذوق هنری ایرانیان در طول تاریخ است.

گردآوری: بخش آشپزی بیتوته